Maya Plisetskaya

«Το μόνο όπλο που είχα ήταν ο χορός.

Με αυτό πολεμούσα σαν στρατηγός χωρίς στρατό»

 

Η Μάγια Πλισέτσκαγια (Ма́йя Миха́йловна Плисе́цкая, 20 Νοεμβρίου 1925 - 2 Μαΐου 2015) ήταν Ρωσίδα χορεύτρια, μια από τις μεγαλύτερες όλων των εποχών. Είχε τιμηθεί με τον τίτλο «Η Απόλυτη Πρίμα Μπαλαρίνα».

Γεννήθηκε στη Μόσχα στις 20/11/1925. Κόρη θυμάτων του καθεστώτος, η Μάγια Πλισέτσκαγια μεγάλωσε με τους θείους της, που ήταν χορευτές των Μπολσόι. Αγάπησε το χορό και αποφοιτώντας το 1943 πήρε το χρίσμα της μπαλαρίνας στα Μπολσόι, και στη συνέχεια αναδείχθηκε σε μία από τις καλύτερες χορεύτριες της γενιάς της.

Παρέμεινε για 49 χρόνια στα Μπολσόι, ξεπερνώντας κατά πολύ τα ηλικιακά όρια στα οποία συνήθως αποσύρονται οι μπαλαρίνες.

Η καριέρα της στο Μπολσόι δεν ήταν στρωμένη με ροδοπέταλα. Οι επιλογές των κατά καιρούς καλλιτεχνικών διευθυντών -ιδιαίτερα του πανίσχυρου Γιούρι Γκριγκορόβιτς, με τον οποίο βρισκόταν σε διαρκή κόντρα- δεν την ικανοποιούσαν πάντα. Επέμεναν να της δίνουν συνεχώς τους ίδιους ρόλους, που θα είχαν εξασφαλισμένη επιτυχία... Συχνά η Πλισέτσκαγια αναγκαζόταν να χορεύει χωρίς να ακούει καν τη μουσική εξαιτίας των χειροκροτημάτων που δεν σταματούσαν!

«Ομως, δεν άντεχα τη ναφθαλίνη στη σκηνή»... «Εχω χορέψει τη “Λίμνη των Κύκνων” περισσότερες από 800 φορές», είπε κάποτε. «Είναι η πιο όμορφη μουσική για μπαλέτο που έχει γραφτεί ποτέ. Και θέλω να βγάλω τα... πούπουλα από το κοστούμι μου και να τα χώσω στα στόματα των ανθρώπων της διεύθυνσης. Σε αυτό το σημείο με έκαναν να φτάσω!»

Οι μυστικές υπηρεσίες τη θεωρούσαν πάντα ύποπτη. Το 1956, στο απόγειο της καριέρας της, της απαγόρευσαν να ταξιδέψει στη Βρετανία για τις παραστάσεις του Μπολσόι στο Κόβεντ Γκάρντεν. Στο φάκελό της χαρακτηριζόταν «ανώριμη πολιτικά». Το 1959, όμως, ο Νικίτα Χρουστσόφ της επέτρεψε να συμμετάσχει στην αμερικανική περιοδεία του θεάτρου. Στις εμφανίσεις της στη Νέα Υόρκη, οι μεγαλύτεροι σταρ του Χόλιγουντ αλλά και επιφανείς πολιτικοί βρίσκονταν ανάμεσα στο κοινό και μαγεύτηκαν από το ταλέντο της. Ο Κέννεντυ, ο Στάινμπεργκ, η Ινγκριντ Μπέργκμαν την πολιόρκησαν και προσπάθησαν να την πείσουν να αυτομολήσει στη Δύση. Ήταν τέτοια η λατρεία που γνώρισε, που μετα το τέλος μιας παράστασης στη Metropolitan Opera, το κοινό χειροκροτούσε αδιάκοπα για μισή ώρα! Ο φόβος όμως την συγκράτησε και επέστρεψε στη Μόσχα.

Ήταν η εποχή που το δικό της άστρο έλαμψε εκτυφλωτικά σε Δύση και Ανατολή. Η Galina Ulanova είχε αποσυρθεί και η Plisetskaya καθιερώθηκε ώς το πρόσωπο που ταυτίστηκε με τα Μπολσόι.

Η ιδια ηθελε πάντα να δοκιμάζει νέα πράγματα, να αντιμετωπίζει ολοένα και περισσότερες προκλήσεις... To 1967 συνεργάστηκε με τον Κουβανό χορογράφο Αλμπέρτο Αλόνσο στην «Carmen Suite», σε μουσική διασκευή του έργου του Μπιζέ από τον σύζυγό της. Το έργο θεωρήθηκε «σκανδαλωδώς ερωτικό» από το σοβιετικό καθεστώς, αλλά επικρίθηκε έντονα και από μεγάλο μέρος του κοινού, που κατηγόρησε την Πλισέτσκαγια πως είχε προδώσει το κλασικό μπαλέτο.

Μετά την πτώση της ΕΣΣΔ εγκαταστάθηκε στο Μόναχο. Αποσύρθηκε από το χορό σε ηλικία 65 ετών και στη συνέχεια εργάστηκε ως καλλιτεχνική διευθύντρια σε μεγάλους οργανισμούς: από την Οπερα της Ρώμης μέχρι τη Λυρική Σκηνή της Μαδρίτης.

Το 2001 δημοσίευσε την αυτο-βιογραφία της και το 2005, σε ηλικία 80 ετών, χόρεψε στο Κρεμλίνο το «Ave Maia» που της είχε αφιερώσει ο Μωρίς Μπεζάρ. Πέθανε στη Γερμανία στις 2 Μαΐου 2015 σε ηλικία 89 ετών.

Ο Μορίς Μπεζάρ τη χαρακτήρισε τελευταίο ζωντανό μύθο του χορού.

Ο Ρούντολφ Νουρέγιεφ έλεγε πως η ερμηνεία της ήταν απολαυστική σαν τη σαμπάνια.

 

"Το πολύ προσωπικό της ύφος ήταν γωνιώδες, δραματικό και θεατρικό, εκμεταλλευόμενο τα χαρίσματα που φαίνεται ότι είχαν όλοι στην οικογένεια της μητέρας της... Εκείνοι που είδαν τις πρώτες παραστάσεις της Plisetskaya στη Δύση εξακολουθούν να μιλούν για την ικανότητά της να τυλίγει το θέατρο στο βλέμμα της, για να μεταδίδει ισχυρά συναισθήματα σε τις παραμικρές κινήσεις των χερών"

Πηγές πληροφοριών: wikipedia.org/wiki και αρθρογραφία παρακάτω

Videos από την καριέρα της:

 

Maya Plisetskaya - Bolero (choreography by Maurice Béjart):

https://www.youtube.com/watch?v=SsSALaDJuN4

 

Maya Plisetskaya - "Swan"

https://www.youtube.com/watch?v=Krj-QsQvYSc

https://www.youtube.com/watch?time_continue=116&v=SC0XLmowi2o&feature=emb_logo

Η μοναδική εκτέλεση στο "Dying Swan" σε δύο διαφορετικές εκτελέσεις.

 

Maya Plisetskaya. Carmen Suite:

https://www.youtube.com/watch?v=QtQjYpnDGzY

Άρθρα και πληροφοριακό υλικό:

 

Maya Plisetskaya,From Wikipedia, the free encyclopedia

Για μια εκτεταμένη βιογραφία της Πλισέτσκαγια (στα αγγλικά)

 

Maya Plisetskaya (1925-2015)

www.kathmerini.gr, 18/05/2015.

Ένα πολύ καλό και αναλυτικό άρθρο γα την ζωή της στη Σοβιετική Ένωση και τις δυσκολίες που αντιμετώπισε, οι οποίες όμως δεν την απέτρεψαν να συνεχίσει το χορό που λάτρευε.