Ο απόλυτος χορευτής κλασικού μπαλέτου του 20^ου αιώνα.

Το πρόσωπο που άλλαξε ολοκληρωτικά την εικόνα των αντρών-χορευτών του κλασικού μπαλέτου και αποτέλεσε την απόλυτη πηγή έμπνευσης για όλους τους χορευτές του κόσμου.

Ο Ρούντολφ Χαμέτοβιτς Νουρέγιεφ (17 Μαρτίου 1938 - 6 Ιανουαρίου 1993) ήταν Ταταρικής καταγωγής Ρώσος χορευτής και χορογράφος, εκ των κορυφαίων του 20ου αιώνα στο κλασικό μπαλέτο.

Ξεκίνησε την καριέρα του από τα διάσημα μπαλέτα Κίροφ το 1958, αφού πρώτα σπούδασε στην Ακαδημία Βαγκάνοβα της Αγίας Πετρούπολης με δάσκαλο τον θρυλικό Πούσκιν, έχοντας γίνει δεκτός το 1955, σε ηλικία 17 ετών. Σύντομα αναδύθηκε η τεχνική, η αρμονία και το ταλέντο του, κάτι που συνέτεινε ώστε να γίνει πρωταγωνιστής στους περισσότερους βασικούς ρόλους του κλασικού ρεπερτορίου.

Ο πατέρας του είχε αντίρρηση στο να γίνει χορευτής. Ο ίδιος περιέγραψε τη ζωή του στο φτωχικό σπίτι των νεανικών του χρόνων, όπου υπήρχε μόνο ένα δωμάτιο για μια εξαμελή οικογένεια: «Όποιος ήθελε να πάει στην τουαλέτα περπατούσε ως την άκρη του δρόμου και επειδή ποτέ δεν είχαμε χρήματα, τις πιο πολλές φορές πηγαίναμε ξυπόλητοι. Δεν είχα ούτε δικά μου ρούχα να φορέσω και για να βγω στο δρόμο ντυνόμουν με τα ρούχα των τριών αδελφών μου».

Το 1961 στο Παρίσι, σε μία περιοδεία των μπαλέτων Κίροφ του Λένινγκραντ, ο 23χρονος τότε Ρούντολφ Νουρέγιεφ, που ήταν πρώτος χορευτής των μπαλέτων, ζήτησε πολιτικό άσυλο στη Γαλλία ενώ ετοιμαζόταν να αναχωρήσει με τον θίασο για την Αγγλία.

Η αυτομόληση του Νουρέγιεφ έγινε αμέσως πρώτη είδηση και πολιτικό γεγονός που απασχόλησε επί μακρόν τον Τύπο της εποχής. Έκτοτε έγινε ανεπιθύμητος στη Σοβιετική Ένωση και του απαγορεύθηκε η είσοδος στη χώρα. Έπρεπε να περάσουν 28 χρόνια όταν το 1989, με παρέμβαση του Γκορμπατσώφ του δόθηκε τελικά άδεια εισόδου ώστε να χορέψει  La Sylphide στο Θέατρο Κίροφ του Λένινγκραντ, αλλά να επισκεφθεί και την ετοιμοθάνατη μητέρα του.

Στο Παρίσι αρχικά συνεργάστηκε με το Μεγάλο Μπαλέτο του Μαρκήσιου de Cuevas, σύντομα όμως (1962) πήγε στην Αγγλία, όπου απέκτησε τη βρετανική υπηκοότητα κι εκεί συνεργάστηκε με τα Βασιλικά Μπαλέτα του Λονδίνου, γνωρίζοντας την επιτυχία ως παρτενέρ της κατά 19 χρόνια μεγαλύτερής του Βρετανίδας χορεύτριας, Μαργκότ Φοντέιν.

Nureyev - Fonteyn: Το τέλειο χορευτικό ζευγάρι …

«Στο τέλος της παράστασης της Λίμνης των Κύκνων,

όταν έφυγε από την σκηνή με το μεγάλο λευκό της tutu,

θα την ακολουθούσα στο τέλος του κόσμου»

R. Nureyev

Παρ' ότι η εκεί συνεργασία του ξεπέρασε την εικοσαετία, ουδέποτε ενσωματώθηκε στο μπαλέτο, προτιμώντας τον ρόλο του προσκεκλημένου / ανεξάρτητου καλλιτέχνη, τίτλο που διατήρησε στις ανά τον κόσμο εμφανίσεις του.

Κατά τη διάρκεια της καριέρας του, κι ενώ παρέμεινε ενεργός στο χορό ακόμη και όταν πέρασε τα 50 χρόνια του, συνεργάστηκε μεταξύ άλλων με τα Βασιλικά Μπαλέτα της Σουηδίας, το Μπαλέτο της Σκάλας του Μιλάνου, το Μπαλέτο του Βερολίνου, ενώ διετέλεσε διευθυντής του Μπαλέτου της Όπερας του Παρισιού από το 1983 έως το 1989.

Έχει ανεβάσει περισσότερα από 25 έργα μπαλέτου, τα σημαντικότερα εκ των οποίων υπήρξαν: Ζιζέλ, Δον Κιχώτης, Αντιγόνη, Μαργαρίτα, Η λίμνη των κύκνων, Ο καρυοθραύστης, Ρωμαίος και Ιουλιέτα

Στη δεκαετία του '70 ασχολήθηκε με την τηλεόραση και τον κινηματογράφο, πρωταγωνιστώντας μεταξύ άλλων στην κινηματογραφική εκδοχή του "Δον Κιχώτη", ενώ αργότερα ερμήνευσε τον Ροδόλφο Βαλεντίνο στην ομότιτλη ταινία.

Πέθανε στις 6 Ιανουαρίου 1993, σε ηλικία 55 ετών. Ο τάφος του βρίσκεται στο ρωσικό κοιμητήριο του Παρισιού.

Σε μία συνέντευξή της, η Sylvie Guillem, την οποία ανέδεξε σε prima ballerina ο Νουρέγιεφ στο Μπαλέτο της Όπερας του Παρισιού, αναφέρει χαρακτηριστικά για τον δάσκαλό της:

«Ηταν στ’ αλήθεια ένας άνθρωπος-κλειδί»... «Ημασταν πολύ τυχεροί που έγινε διευθυντής του μπαλέτου της Οπερας του Παρισιού, αν και εκείνη την εποχή ήταν σκάνδαλο το γεγονός ότι το ανέλαβε ένας μη Γάλλος. Κι όμως: ήταν τα καλύτερα χρόνια του συγκροτήματος, τα πιο «ζωντανά»… Ηταν ένας άνθρωπος πανέξυπνος, είχε πάθος με αυτό που έκανε, είχε όραμα και σεβασμό. Γι’ αυτό ήταν τόσο σημαντικός. Κυριολεκτικά σφράγισε αυτό που είμαι!..».

Για τη ζωή και το έργο του Νουρέγιεφ έχουν δημοσιευτεί εκατοντάδες άρθρα, έχουν γραφτεί βιογραφίες, έχουν γυριστεί ντοκιμαντέρ αλλά και ταινίες, αναγνωρίζοντας την τεράστια επιρροή που άσκησε η προσωπικότητα και το ταλέντο του σε ολόκληρο τον κόσμο.

Μια εμπεριστατωμένη και αναλυτική βιογραφία του, αλλά και εκτεταμένο οπτικοακουστικό υλικό από την καλλιτεχνική του καριέρα θα βρείτε στην ιστοσελίδα του Rudolf Nureyev Foundation: https://nureyev.org